پیشنهاد نهایی آیین‌نامه اجرایی جزء (ج) ماده ۵۷ قانون حمل و نقل هوایی  
(با رویکرد تلفیق ایمنی، توسعه رقابت و انعطاف‌پذیری در شرایط تحریم)

مقدمه و اهداف کلان

 این آیین‌نامه با هدف ایجاد تحول در صنعت حمل‌ونقل هوایی کشور و با محوریت موارد ذیل تدوین شده است:

1. ارتقای ایمنی پروازها مطابق استانداردهای بین‌المللی (ICAO)

2. کاهش قیمت بلیت از طریق توسعه رقابت و تنوع ناوگان

3. جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی با سازوکارهای نوین

4. ایجاد انعطاف در تأمین ناوگان با توجه به شرایط تحریمی


فصل اول: شرایط عمومی تأسیس و بهره‌برداری   

ماده ۱- حداقل شرایط ورود   - ناوگان:     - حداقل ۱ فروند هواپیما (اجاره‌ای یا مالکیتی)     - حداکثر عمر مجاز: ۱۵ سال برای هواپیماهای مسافربری   - سرمایه اولیه:     - ۵۰٪ کاهش نسبت به شرایط فعلی برای شرکت‌های با ناوگان اجاره‌ای   - پرسنل:     - استفاده از خلبانان و خدمه قراردادی با حداقل ۵۰۰ ساعت تجربه پروازی   


ماده ۲- استانداردهای فنی   - الزامات ایمنی:     - نصب سیستم‌های ACAS/TCAS برای تمامی ناوگان     - جعبه سیاه با قابلیت ذخیره‌سازی ۲۵ ساعت داده     - بازرسی‌های فنی فصلی توسط سازمان هواپیمایی کشوری   - رده‌بندی ایمنی:     - اعطای گواهینامه ۱ تا ۵ ستاره بر اساس معیارهای عمر ناوگان و سوابق ایمنی   


فصل دوم: مدل‌های تأمین ناوگان و مالی

ماده ۳- روش‌های تأمین ناوگان 

اجاره خشک    | مناسب برای شرکت‌های با توان فنی بالا (نیاز به تأمین مستقل خدمه و بیمه) | 

اجاره تَر  | راهکار سریع برای ورود به بازار (با خدمه و بیمه ارائه‌دهنده)            | | خرید         | اولویت با هواپیماهای با عمر کمتر از ۱۰ سال            

ماده ۴- سازوکارهای مالی و بیمه‌ای   - صندوق ضمانت مشترک:     - پوشش تا ۷۰٪ از ارزش قراردادهای اجاره با مشارکت شرکت‌های عضو   - بیمه در شرایط تحریم:     - استفاده از کنسرسیوم بیمه‌ای داخلی با تضمین دولتی     - مکانیزم‌های جایگزین از طریق کشورهای هم‌پیمان 


فصل سوم: نظام نظارتی و انگیزشی

ماده ۵- ساختار نظارتی   

- کمیته نظارت ویژه:     - ترکیب پیشنهادی: نمایندگان سازمان هواپیمایی، کارشناسان مستقل، انجمن شرکت‌های هواپیمایی     

- اختیارات:       - بازرسی‌های غافلگیرانه       - تعلیق موقت پروانه برای تخلفات ایمنی   - سامانه امتیازدهی:     - شاخص‌ها: ایمنی (۶۰٪)، رضایت مسافران (۲۰٪)، پایبندی به برنامه پروازی (۲۰٪)  

ماده ۶- مشوق‌های اقتصادی   - معافیت‌های مالیاتی:     - ۱۰۰٪ در سال اول، ۵۰٪ در سال دوم   - تسهیلات ارزی:     - تخصیص ارز ترجیحی برای واردات قطعات یدکی با نرخ ۲۰٪ پایین‌تر از نرخ بازار   


فصل چهارم: برنامه اجرایی و شاخص‌های ارزیابی

ماده ۷- جدول زمان‌بندی 

فاز آزمایشی  |  ۰-۶ ماه    | اجرا در ۳ فرودگاه پایلوت (مهرآباد، مشهد، شیراز) |

| فاز توسعه‌ای |  ۶-۱۸ ماه   | جذب حداقل ۱۰ شرکت جدید | 

| فاز بلوغ     |  ۱۸-۳۶ ماه  | 

بازنگری جامع مقررات

ماده ۸- شاخص‌های کلیدی عملکرد   

- ایمنی: کاهش ۳۰٪ حوادث هوایی در ۵ سال   

- اقتصادی: افزایش ۴۰٪ مسافران داخلی و کاهش ۲۵٪ قیمت بلیت   

- ناوگان: کاهش میانگین عمر به زیر ۱۵ سال و افزایش سهم اجاره به ۶۰٪   


نکات پیشنهادی پایانی و هشدارها

  1. پرهیز از شتابزدگی در صدور مجوزها

  2. لزوم تقویت زیرساخت‌های نظارتی پیش از اجرا

  3. توجه به توازن بین رقابت و ایمنی در تمام مراحل  


این پیشنهاد برای آیین‌نامه با ترکیب "انعطاف در ورود" و "سخت‌گیری در ایمنی"، قابلیت تبدیل ایران به قطب منطقه‌ای حمل‌ونقل هوایی را دارد.